مقدمه:

مدل شایستگی مدیرراه که با هدف توسعه‌ی شایستگی‌های رهبری و مدیریت آن را طراحی کردم، دارای 3 بخش اصلی و مجموعه‌ای از شایستگی‌ها است. در این مقاله شایستگی خلاقیت و نوآوری (Creativity and innovation) از گروه شایستگی‌های پایه را به شما معرفی می‌کنم. همچنین 17 توصیه‌ی کاربردی و خلاقانه برای شما نوشتم، تا با کمک آن‌ها سطح این شایستگی را در خودتان توسعه دهید.

هدف من از نوشتن این مقاله آشنایی سریع شما با شایستگی خلاقیت و نوآوری است. بنابراین از توضیحات طولانی پرهیز نمودم. در آینده‌ی نزدیک می‌توانید با مقالاتی که در زمینه‌ی این شایستگی منتشر خواهد شد، با جزئیات بیشتر آن آشنا شوید.

تعریف شایستگی خلاقیت و نوآوری

شایستگی‌های رهبری و مدیریت مجموعه‌ای از دانش، مهارت‌ها و نگرش‌های ضروری مدیران، برای اداره یک شغل مدیریتی یا مدیریت سازمان و همچنین نفوذ بر کارکنان است.

در این بین شایستگی خلاقیت و نوآوری که یکی از شایستگی‌های پایه است، به ارائه­‌ی ایده­‌ها و فکرهای جدید (خلاقیت) و تبدیل آن ایده­‌ها به اقدامات اجرایی (نوآوری) اشاره دارد.

افراد دارای شاخص‌های مثبت و منفی در شایستگی خلاقیت و نوآوری

برای توسعه‌ی شایستگی خلاقیت و نوآوری در خودتان ابتدا لازم است با ویژگی‌های فردی که دارای سطح خوبی از این شایستگی است و فردی که سطح خوبی در این شایستگی ندارد، آشنا شوید. به همین دلیل در جدول زیر شما را با این ویژگی‌های مثبت و منفی آشنا می‌کنم.

جدول شاخص‌های مثبت و منفی شایستگی خلاقیت و نوآوری

شاخص‌­های مثبت: فردی که دارای این شایستگی است ....

  • فعالانه به دنبال بهبود برنامه‌ها یا خدمات است.
  • گزینه‌های جدید و متفاوتی را برای حل مشکلات یا رفع نیازهای مشتری ارائه می‌دهد.
  • دیگران را ترغیب می‌کند تا ایده‌های جدید ارائه کنند.
  • در مورد ایده‌های جدید و غیرعادی، ریسک‌های حساب شده را می‌پذیرد.
  • خارج از چارچوب‌­های عادی فکر می‌کند و مقید به تفکر رایج یا رویکردهای سنتی نیست.
  • انعطاف پذیر است و به ایده‌های جدید و روش‌های جدید انجام کارها علاقه‌مند است.

شاخص‌های منفی: فردی که این شایستگی را ندارد ....

  • در خلق ایده‌های جدید کند است.
  • مشکلات را می­‌خواهد به روشی متعارف حل کند و شیوه­‌های حل مسئله­‌ی او فاقد خلاقیت است.
  • وضعیت موجود را می‌پذیرد.
  • روش‌های کاری قدیمی را می‌پذیرد.
  • به شیوه ای سنتی فکر می‌کند.
  • در استفاده از رویکردهای جدید محتاط است.
  • گزینه­‌های کمی برای تصمیم­‌گیری ارائه می‌کند.
  • پیشنهادات دیگران را نمی­‌پذیرد.
  • خلاقیت کمی در طول سوابق کاری، از خود نشان داده است.

17 توصیه‌ی کاربردی برای توسعه‌ی شایستگی خلاقیت و نوآوری

1- بخش‌هایی از زندگی‌تان را که به روال تبدیل شدند مرور کنید، مانند نحوه کار با همکار، نحوه رسیدگی به نامه‌­های اداری و …، روش‌های جدیدی را برای مدیریت هر یک از این موارد آزمایش کنید.

2- در مورد نحوه حل مشکلات از همکاران خود بازخورد دریافت کنید. آیا پاسخ و بازخورد به شما این است که تمایل به ارائه ایده‌های جدید دارید؟ اگر نه، سعی کنید دفعه بعد که مشکلی پیش آمد به دنبال راه حلی که در گذشته استفاده کردید، نباشید. این کار را فرصتی برای ارائه‌ی راه‌های جدید برای توسعه‌ی خلاقیت و نوآوری خود بدانید.

3- در جلسه بعدی تیم خود، مفهوم طوفان فکری را معرفی کنید، به عنوان مثال، در مورد هر موضوعی که تیم با آن مواجه است و راه‌حل‌های احتمالی برای آن‌ها، یا رویکردهای متفاوتی که می‌تواند برای رویه‌های اصلی تکراری و معمول در بخش شما اتخاذ شود، این کار را انجام دهید. یادتان باشد که در ابتدا ایده‌ها را مورد انتقاد یا ارزیابی قرار ندهید و جریان هر چه بیشتر ایده‌ها را تشویق کنید.

4- هنگامی که در محل کار با مشکلات یا مسائلی روبرو می‌شوید، جدولی با لیستی از راه‌حل‌های ممکن تهیه کنید. جدول را با ایده‌های خود در مورد اینکه چگونه هر راه‌حل، شما را به هدفتان می‌رساند (یا نمی‌رساند) پر کنید. از این فرآیند برای کمک به شناسایی راه‌حلی استفاده کنید که به نظر می‌رسد به احتمال زیاد شما را به نتایج مورد نظرتان می­‌رساند.

5- فردی را که در ارائه ایده‌ها مهارت خاصی دارد، شناسایی کنید. در مورد نحوه انجام این کار با آن‌ها صحبت کنید. آیا آن‌ها نکاتی برای کمک به شما برای خلاقیت بیشتر دارند؟

6- در محل کار به موضوعی توجه کنید که به شما مربوط می‌شود. دریابید که با این نوع مشکل چگونه توسط سایر بخش‌ها/شرکت‌ها برخورد می‌شود. ببینید آیا می‌توانید از هر یک از این ایده‌ها برای حل مشکلات خود استفاده کنید.

7- از مدیر خود بخواهید مسئولیت بخشی از کار واحد را که نیاز به بهبود دارد، به شما بسپارد. در بالای یک تکه کاغذ خالی، موضوعی را که باید حل شود، به وضوح بیان کنید. سعی کنید بقیه­‌ی برگه را با ایده‌ها پر کنید (چه عملی و چه غیر کاربردی). تا زمانی که لیست را کامل نکردید، آن‌ها را ارزیابی نکنید. هنگامی که تمام ایده‌هاییکه در ذهنتان بود را یادداشت کردید، از یک همکار بسیار خلاق کمک بگیرید تا افکار شما را بررسی کند و هر گزینه­‌ی جایگزین دیگری را اضافه کند. دیدن ایده‌هایی که به ذهن شما نرسیده، می‌تواند مفید باشد. چرا که از این طریق می‌توانید تفکر خود را در آینده گسترش دهید.

8- به وظایف دیگر در سازمان خود نگاه کنید و فرآیندها و رویه‌های غیرمعمول اما موفق را شناسایی کنید. سعی کنید اینها را در بخش خودتان اعمال کنید.

9- مشکلی که در حال حاضر شما را نگران کرده را روی یک تکه کاغذ یادداشت کنید و کاغذ را با مداد کنار تخت خود بگذارید. در هنگام بیداری، با ذهنی آرام، تا جایی که می‌توانید برای مقابله با آن، راه­‌حل‌­های احتمالی را یادداشت کنید. افراد دیگر را درگیر مشکل کنید تا در مورد ایده‌های شما نظر دهند.

10- با مسائل متفاوت برخورد کنید – برای مثال، به جای اینکه مشکل خود را به صورت مکتوب روی کاغذ بیاورید، آن را به نمودار تبدیل کنید و جنبه‌های مختلف آن را نشان دهید. یا آن را در ذهن خود به یک فیلم سینمایی تبدیل کنید.

11- به یک مسئله در زندگی خانوادگی خود توجه کنید، مثلاً به این فکر کنید که در تعطیلات بعدی خود چه کاری انجام دهید. خلاق باشید: تا جایی که می‌توانید راه‌حل‌های ممکن را بنویسید، مهم نیست چقدر عجیب باشد. سعی کنید یک ورق کاغذ کامل را با ایده‌های خود پر کنید.

12- با یک مربی/همکار، روی هر تغییری که در محل کار مسئولیت آن را بر عهده داشتید، تمرکز کنید. در مورد اینکه چگونه با این موقعیت‌ها برخورد کردید، چه کارهایی ممکن است متفاوت انجام داده باشید و اینکه چگونه تجربه شما با نقاط قوت و محدودیت‌های شخصی شما در زمینه‌ی انعطاف‌پذیری و خلاقیت مرتبط است، بحث کنید. به این سوال­‌ها پاسخ دهید: چقدر در رویکرد خود سفت و سخت بودید؟ آیا برای پذیرش ایده‌ها و گزینه‌های جدید آماده بودید؟ چطور می‌توانستید شرایط را بهتر مدیریت کنید؟

13- روی تغییری تمرکز کنید که تصمیم گرفتید ایجاد نکنید و اکنون پشیمان هستید. مزایا و سود ایجاد این تغییر چه بود؟

14- فهرستی از علایقی که می‌توانید در خارج از کار دنبال کنید و به شما فرصت آزمایش مهارت‌های جدید را می‌دهند، تهیه کنید. یک یا دو مورد از این موارد را انتخاب کنید و برای انجام آن‌ها وقت بگذارید.

15- یک موضوع کاری غیر فنی (که برای دیگران قابل درک باشد) را در نظر بگیرید و آن را به طور کامل با آشنایان خارج از محل کار (همسر، دوستان و اقوام خود) در میان بگذارید. به دیدگاه‌های آن‌ها در مورد بهترین راه برای نزدیک شدن و دستیابی به آن گوش دهید. امکان بکارگیری این موارد را در موقعیت مربوطه بررسی کنید.

16- فهرستی از پنج مشکل رایجی که در محل کار ایجاد می‌شود، تهیه کنید. برای هر یک از این موارد، تا جایی که می‌توانید راه‌های مختلف برای برخورد با مشکل را یادداشت کنید. هر یک از این راه‌ها را با شیوه‌های کاری فعلی مقایسه کنید و به این سوالات پاسخ دهید: آیا راه­‌حل­‌های جدید، جایگزین‌های واقع بینانه هستند؟ آیا می‌توانید این موارد را در رویکرد موجود خود تغییر دهید یا بگنجانید؟

17- همکار یا دوستی را شناسایی کنید که از نظر شما پذیرای رویکردهای جدید و روش‌های مختلف انجام کار است. با آن‌ها در مورد اهداف شغلی خود و راه‌های مختلفی که می‌توانید به آن‌ها دست یابید صحبت کنید. آیا می‌توانید رویکرد فعلی خود را تغییر دهید؟ به تمام تغییراتی که هم در خانه و هم در محل کار در شش ماه آینده پیش‌بینی می‌کنید، فکر کنید. تمام کارهایی را که اکنون می‌توانید برای سازگاری و آماده سازی انجام دهید فهرست کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله شما با شایستگی خلاقیت و نوآوری آشنا شدید. همچنین متوجه شدید افرادی که سطح خوبی در این شایستگی دارند و برعکس، چه ویژگی‌هایی دارند. حال با 17 توصیه‌ی کاربردی که برایتان ذکر کردم می‌توانید سطح خود را در این شایستگی توسعه دهید. پس از همین امروز شروع کنید.

مجتبی رفیعی سیاوشکلائی

پیشنهاد ما برای مطالعه بیشتر

  • شایستگی حل مسئله و تصمیم گیری و 11 راهکار ارتقاء آن
  • مسئولیت پذیری شایستگی مسئولیت پذیری و 18 راهکار ارتقاء آن

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *